Της Μαρίας Σπυράκη*
Η ανακατεύθυνση του αναπτυξιακού μοντέλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιταχύνεται από τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η πανδημία του COV-19 και από ενδεχόμενο ο ιός να επανακάμψει με δεύτερο κύμα στην ΕΕ. Πλέον η πολιτική ηγεσία της Ευρώπης, η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο έχουν καταλήξει στους δύο βασικούς πυλώνες στους οποίους και θα βασίζεται η νέα οικονομία της ΕΕ:πράσινη ανάπτυξη με στόχο μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα το 2050 στην Ευρώπη και άμεσος ψηφιακός μετασχηματισμός.Αυτοί είναι και οι δύο πυλώνες στους οποίους στηρίζεται το Green Deal , η νέα συμφωνία για την οικονομία στην ΕΕ.
Το κρίσιμο θέμα μετά και την ανάπτυξη των επιμέρους κατευθύνσεων που αποτελούν τους δύο πυλώνες παραμένει η εφαρμογή. Για παράδειγμα στην πράσινη ανάπτυξη η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων κατέχει πρωτεύοντα ρόλο. Ωστόσο μέχρι τώρα η επίδοση των κρατών μελών ξεκινά από το 0,4% για φθάσει στο 1,2% όταν η ΕΕ προτείνει μόνο τα δημόσια κτίρια να ανακαινίζονται και να αναβαθμίζονται ενεργειακά σε ποσοστό 3% ετησίως! Ένα άλλο παράδειγμα αφορά τις υποδομές των ψηφιακών συνδέσεων. Δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα ηγηθούμε στην εποχή του 5G όταν στην Ευρώπη υστερούμε σε ψηφιακές συνδέσεις ενώ οι απαιτήσεις και και λόγω της νέας κατάστασης που δημιούργησε ο COVID-19 αυξάνονται εκθετικά.
Οι κατευθύνσεις της ΕΕ δείχνουν τη νέα οικονομία , τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της μεγαλύτερης ενιαίας αγοράς του κόσμου που είναι η ευρωπαϊκή. Ταυτόχρονα όμως η αδυναμία να υλοποιηθούν με ταχύτητα αναδεικνύει την υστέρηση σε πολλά κράτη μέλη , και της Ελλάδος μη εξαιρουμένης. Το νέο πλαίσιο αποτελεί ταυτόχρονα μια «χρυσή ευκαιρία» για τις περιφέρειες να προηγηθούν στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής ατζέντας και όχι μόνο να αυξήσουν το ποσοστό της απορρόφησης των δεδομένων πόρων του ΕΣΠΑ αλλά να μοχλεύσουν σε έργα και υποδομές με προστιθέμενη αξία ,πόρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τον ιδιωτικό τομέα.
Ειδικά στην Πελοπόννησο η περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδος μπορεί να σχεδιάσει:
-ειδικά προγράμματα για τα υψηλής διατροφικής αξίας προϊόντα (όπως είναι τα κρασιά της Αιγιάλειας και οι υψηλής ποιότητας χυμοί και τα αναψυκτικά που εξάγονται σε όλο τον κόσμο ) ώστε να ενταχθούν στην στρατηγική
From Farm to Fork που αποτελεί πυλώνα του Green Deal και θα παρουσιαστεί από την Κομισιόν στις αρχές του επόμενου χρόνου
-να επενδύσει σε μικρές μονάδες waste to energy με στόχο να μετατρέψει την περιοχή σε υπόδειγμα.Ήδη πρότυπες φάρμες στο Αγρίνιο αξιοποιούν τα απόβλητά τους για παραγωγή ενέργειας
- να συνεργαστεί με το πανεπιστήμιο για την έρευνα στον τομέα των φαρμάκων που αποτελεί μια από τις προτεραιότητες της ΕΕ για την απόκτηση της Ευρωπαικής αυτάρκειας μετά την πανδημία
-να αναπτύξει αναβαθμισμένα δίκτυα φυσικού αερίου που θα μπορούν να μεταφέρουν σε υψηλή περιεκτικότητα πράσινο υδρογόνο που θεωρείται το καύσιμο του μέλλοντος
- να συμπληρώσει τα ευρυζωνικά δίκτυα αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα και την δυνατότητα να προσελκύσει επενδύσεις στην περιοχή.
Οι πόροι που θα έρθουν στην Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν στους δύο πυλώνες της νέας οικονομίας. Οι περιφερειακές αρχές ήδη βρίσκονται μπροστά στο δίλημμα: να προηγηθούν και να ωριμάσουν έργα για τη νέα εποχή ή να μείνουν στην πεπατημένη. Η πρόκληση είναι εδώ και, όπως αποδείχθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όποιος σηκώσει το γάντι δεν θα βγει χαμένος.
*Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ εισηγήτρια του Ευρωκοινοβουλίου για τη Στρατηγική για τα Βιώσιμα Χημικά, εισηγήτρια της επιτροπής ENVI για την Αναβάθμιση των Κτιρίων καθώς και εισηγήτρια του ΕΛΚ στην επιτροπή ITRE για την αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας.