Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η συγκέντρωση θαλάσσιας βλέννας τις τελευταίες ημέρες στις ακτές της Λήμνου1 , η οποία προήλθε από τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Σύμφωνα με τους ειδικούς πρόκειται για ευτροφισμό και οφείλεται στη συγκέντρωση άζωτου και φώσφορου, στοιχεία τα οποία προέρχονται από αστικά λύματα και υπολείμματα λιπασμάτων που μπαίνουν σε γεωργικές εκτάσεις, αλλά και από βιομηχανικά απόβλητα.
Για το ζήτημα αυτό ερωτάται η Επιτροπή:
1. Τι στοιχεία έχει στη διάθεσή της για τις επιπτώσεις του ευτροφισμού στη βιοποικιλότητα;
2. Ποιες δράσεις προγραμματίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την επίτευξη ενός υγιούς και παραγωγικού υδάτινου περιβάλλοντος;
3. Προβλέπονται κονδύλια για την χρηματοδότηση ορθών πρακτικών καλλιέργειας και σωστής χρήσης λιπασμάτων με σκοπό την καταπολέμηση του ευτροφισμού;
Απάντηση του κ. Sinkevičius εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (6.9.2021)
Η περίσσεια νιτρικών αλάτων και φωσφόρου στα επιφανειακά ύδατα μπορεί να οδηγήσει σε ευτροφισμό, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η διαθεσιμότητα φωτός, οξυγόνου και ορισμένων θρεπτικών ουσιών και να μεταβάλλονται τα είδη οργανισμών στα υδάτινα οικοσυστήματα. Οι οδηγίες για τα ύδατα[1], το πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική[2], τη νιτρορύπανση και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων[3] υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να αξιολογούν τις επιπτώσεις και να λαμβάνουν διορθωτικά μέτρα. Ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τις νομικές υποχρεώσεις και δράσεις των κρατών μελών.
Το όραμα του σχεδίου δράσης για μηδενική ρύπανση[4] με ορίζοντα το 2050 προβλέπει επίπεδα ρύπανσης που δεν είναι επιβλαβή για την υγεία και τα φυσικά οικοσυστήματα. Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να μειώσει τη ρύπανση από τις ροές αζώτου και φωσφόρου από λιπάσματα, μειώνοντας τις απώλειες θρεπτικών ουσιών κατά τουλάχιστον 50 % έως το 2030 χωρίς υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους[5]. Η πλήρης εφαρμογή της περιβαλλοντικής και κλιματικής νομοθεσίας της ΕΕ απαιτεί από τα κράτη μέλη να προσδιορίζουν τις αναγκαίες μειώσεις του φορτίου θρεπτικών ουσιών, να εφαρμόζουν ισορροπημένη λίπανση και βιώσιμη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών και να διαχειρίζονται καλύτερα το άζωτο και τον φώσφορο καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Επιπλέον, η νέα προσέγγιση της βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας[6] συμπληρώνει το πλαίσιο για ένα υγιές και παραγωγικό υδάτινο περιβάλλον.
Η Κοινή Γεωργική Πολιτική[7] επιβάλλει στους γεωργούς που λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις να εφαρμόζουν βιώσιμες γεωργικές πρακτικές. Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης[8], τα κράτη μέλη μπορούν να υποστηρίζουν πρακτικές επωφελείς για το περιβάλλον, όπως ορθές πρακτικές λίπανσης, πέραν εκείνων που καθορίζονται στην οδηγία για τη νιτρορύπανση. Ως υποψήφια για ένταξη χώρα, η Τουρκία έχει δεσμευτεί να ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο και τα πρότυπα της ΕΕ. Τα προενταξιακά κονδύλια, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας για την αγροτική ανάπτυξη[9], μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των επιπτώσεων της γεωργίας στο περιβάλλον[10].
[1] Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2000, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1-73).
[2] Οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (ΕΕ L 164 της 25.6.2008, σ. 19–40).
[3] Οδηγία 91/271/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1991, για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (ΕΕ L 135 της 30.5.1991, σ. 40-52).
[4] COM(2021) 400 final.
[5] Δέσμευση στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 [COM(2020) 380 final] και στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» [COM(2020) 381 final].
[6] COM(2021) 240 final.
[7] https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-agricultural-policy_el
[8] https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-agricultural-policy/rural-development_el
[9] https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/farming/international-cooperation/enlargement/pre-accession-assistance_el
[10] π.χ. μέσω ορθής διαχείρισης της κοπριάς και μέσω προώθησης της χρήσης πρακτικών με χαμηλότερες εισροές χημικών προϊόντων.