Σύμφωνα με νέα έρευνα του Συνδέσμου Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), η οποία συνέλεξε δεδομένα ως το τέλος του 2021, η μέση ηλικία των οχημάτων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι 17 έτη, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να κυμαίνεται στα 12 έτη, φέρνοντας έτσι την Ελλάδα στην πρώτη θέση της κατάταξης των κρατών της ΕΕ. Ακολουθούν η Εσθονία (16,8), η Τσεχία (15,6), η Λιθουανία (14,6), η Πολωνία και η Ουγγαρία (14,5) και η Σλοβακία (14,3)[1]. Μάλιστα μετρήσεις του 2022 δείχνουν ότι στην Ελλάδα κυκλοφορούν σχεδόν 910.000 οχήματα παλαιότητας 30 ετών και άνω, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι κακοσυντηρημένα και ανασφαλή για τους οδηγούς και τους γύρω τους, αποτελώντας δημόσιο κίνδυνο[2].
Δεδομένου ότι η κυκλοφορία τόσο παλαιών οχημάτων θέτει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνει υπέρμετρα το περιβάλλον, ερωτάται η Επιτροπή:
- 1.Τι στοιχεία έχει στη διάθεσή της για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν υιοθετήσει τα κράτη μέλη, ιδίως στο πλαίσιο της εφαρμογής των ευρωπαϊκών οδηγιών ρύπων;
- 2.Προτίθεται να χρηματοδοτήσει νέα μέτρα προκειμένου να καταστεί η ηλεκτροκίνηση οικονομικά προσιτή, και να δοθούν περαιτέρω κίνητρα στους ιδιοκτήτες ώστε να αντικαταστήσουν τα παλαιά οχήματα με σύγχρονα και καθαρότερα αυτοκίνητα που πληρούν το πρότυπο εκπομπών Euro 6 σε όλες τις εκδοχές του;
- [1] https://www.newsauto.gr/news/i-ellines-odigoun-saravala/
- [2] https://www.carandmotor.gr/nea/stin-ellada-shedon-600000-aytokinita-pano-apo-30-eton
Απάντηση του κ. Breton, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, (15.6.2023)
Η ατμοσφαιρική ρύπανση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για το περιβάλλον και την υγεία στην Ευρώπη. Αν και η ποιότητα του αέρα έχει βελτιωθεί, σημαντικό ποσοστό του αστικού πληθυσμού της ΕΕ εξακολουθεί να εκτίθεται σε συγκεντρώσεις ρύπων που υπερβαίνουν τα όρια που καθορίζονται στην οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα[1].
Η εκ των υστέρων αξιολόγηση Euro 6/VI[2] δείχνει ότι το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τις εκπομπές των μηχανοκίνητων οχημάτων έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών οξειδίων του αζώτου (NOx) και σωματιδίων από οχήματα στο οδικό δίκτυο της ΕΕ, αλλά εντόπισε επίσης ελλείψεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή πρότεινε τους νέους κανόνες Euro 7[3] για τη μείωση των εκπομπών ρύπων από τα μηχανοκίνητα οχήματα και τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Η Επιτροπή έχει επίσης προτείνει αυστηρότερα πρότυπα ποιότητας του αέρα με ενισχυμένη στήριξη στις τοπικές αρχές για την επίτευξη καθαρότερου αέρα μέσω της ενίσχυσης της παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα, της μοντελοποίησης και των σχεδίων για την ποιότητα του αέρα[4].Αυτό θα βοηθήσει τις αρχές των κρατών μελών να προτείνουν αποτελεσματικά στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης σε τοπικό επίπεδο.
Τα κίνητρα για την ανανέωση του στόλου οχημάτων με στόχο τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών και υποδομές φόρτισης ή για τη μετασκευή παλαιότερων οχημάτων[5] διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών ρύπων, υπό την προϋπόθεση ότι είναι καλά στοχευμένα στα παλαιότερα και πιο ρυπογόνα οχήματα και δεν συνδέονται με την αγορά νέου αυτοκινήτου.Ορισμένα συστήματα παροχής κινήτρων μπορούν να υποστηριχθούν αποτελεσματικά από προγράμματα της ΕΕ[6].Τα προγράμματα αυτά στηρίζουν επίσης την ανανέωση του στόλου των δημόσιων μεταφορών.Ο σχεδιασμός και η χρηματοδότηση τέτοιων συστημάτων παροχής κινήτρων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των επιμέρους κρατών μελών, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και άλλες ειδικές ανά ταμείο απαιτήσεις, για παράδειγμα, την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
[1] Οδηγία 2008/50/ΕΚ (ΕΕ L 152 της 11.6.2008, σ. 1).
[2] Μελέτη αξιολόγησης προτύπων εκπομπών Euro 6/VI, 2022, https://data.europa.eu/doi/10.2873/933978
[3] Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την έγκριση τύπου μηχανοκίνητων οχημάτων και κινητήρων και των συστημάτων, κατασκευαστικών στοιχείων και χωριστών τεχνικών μονάδων που προορίζονται για τα οχήματα αυτά όσον αφορά τις εκπομπές τους και τη μακροβιότητα της μπαταρίας τους (Euro 7) και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 715/2007 και (ΕΚ) αριθ. 595/2009 [COM(2022) 586 final].
[4] Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη (αναδιατύπωση) [COM(2022) 542 final].
[5] Λαμβανομένης υπόψη της μέσης ηλικίας των αυτοκινήτων στους δρόμους της ΕΕ που είναι τα 11,8 έτη.
[6] Όπως π.χ. ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), κανονισμός (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2021/241/oj?locale=el·ο μηχανισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων (AFIF) και ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), https://ec.europa.eu/inea/en/connecting-europe-facility, στον οποίο περιλαμβάνεται ο AFIF, κανονισμός (ΕΕ) 2021/1153,https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2021/1153·και περιφερειακά ταμεία, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και τα ταμεία συνοχής, τα οποία μπορούν ιδίως να στηρίξουν τα αστικά σημεία επαναφόρτισης.