Με εξαφάνιση απειλείται η «Αντιλόπη των Βαλκανίων», σπάνιο και προστατευόμενο είδος που ζει σε περιοχές της Ηπείρου στη Βόρεια Πίνδο, στην Τύμφη, στη Βάλια Κάλντα, στον Όλυμπο, στα βουνά της Ρούμελης και της Ροδόπης και προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία ήδη από το 1969. Με συνολικό πληθυσμό στην ελληνική επικράτεια περίπου 1.500 ζώα, το σπάνιο ορεσίβιο αγριόγιδο «Rupicarpa rupicarpa balcanica», κατά την επιστημονική ονομασία του, γίνεται στόχος λαθροκυνηγών. Το τελευταίο περιστατικό σημειώθηκε πριν τρεις μέρες, ενώ περισσότερα από 6 με 7 περιστατικά λαθροθηρίας καταγράφονται επίσημα τον χρόνo(1).
Δεδομένου ότι η προστασία της βιοποικιλότητας και η διαφύλαξη των απειλούμενων ειδών βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής της ΕΕ για τη φύση, ενώ το συγκεκριμένο είδος «Rupicarpa rupicarpa balcanica» έχει ενταχθεί στα προστατευόμενα είδη του δικτύου Natura 2000, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Ποιες ενέργειες μπορούν να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προστασία των ήδη μειούμενων πληθυσμών του;
2. Υπάρχουν διαθέσιμα ευρωπαϊκά κονδύλια με τα οποία μπορούν να χρηματοδοτηθούν ειδικά προγράμματα δράσης σε εθνικό επίπεδο για την καταπολέμηση της λαθροθηρίας κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο και σε ποιον βαθμό έχουν αυτά απορροφηθεί από την Ελλάδα μέχρι σήμερα;
Απάντηση του κ. Sinkevičius εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (27/10/21)
Η οδηγία για τους οικοτόπους(1) απαριθμεί το αγριόγιδο των Βαλκανίων (Rupicapra rupicapra balcanica) στο παράρτημα II ως είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος, του οποίου η διατήρηση επιβάλλει τον καθορισμό ειδικών ζωνών διατήρησης, και στο παράρτημα IV στοιχείο α) ως είδος που απαιτεί αυστηρή προστασία.
Το άρθρο 6 της εν λόγω οδηγίας απαιτεί από τα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα διατήρησης για την προστασία των οικοτόπων και των ειδών για τα οποία έχουν οριστεί περιοχές Natura 2000. Το άρθρο 12 απαιτεί τη θέσπιση ενός συστήματος αυστηρής προστασίας των ειδών που απαριθμούνται στο παράρτημα IV, εντός και εκτός του δικτύου Natura 2000, το οποίο να απαγορεύει κάθε μορφή σύλληψης ή θανάτωσης, εκ προθέσεως, δειγμάτων αυτών των ειδών. Με την επιφύλαξη των εξουσιών της Επιτροπής ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, οι ελληνικές αρχές είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνες για τη διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης προς τις εν λόγω διατάξεις, μεταξύ άλλων με την καταπολέμηση της λαθροθηρίας.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές, το είδος βρίσκεται σε μη ικανοποιητική-κακή κατάσταση διατήρησης. Βάσει του ελληνικού πλαισίου δράσεων προτεραιότητας(2), έχει χαρακτηριστεί ως είδος για το οποίο απαιτούνται μέτρα προτεραιότητας. Καταρτίστηκε εθνικό σχέδιο δράσης για το εν λόγω είδος με κονδύλια από το έργο LIFE-IP 4 NATURA,(3) το οποίο εγκρίθηκε πρόσφατα(4). Το σχέδιο δράσης προτείνει μέτρα προτεραιότητας για την επαύξηση του μεγέθους του πληθυσμού και την επέκταση της γεωγραφικής εξάπλωσης του είδους.
Στο πλαίσιο του εθνικού επιχειρησιακού προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2014-2020, το Ταμείο Συνοχής(5) συγχρηματοδοτεί πρόσφατα εγκριθέν έργο(6) συνολικού προϋπολογισμού 2 028 000 EUR, το οποίο αποσκοπεί στη στήριξη της εφαρμογής των διατάξεων του σχεδίου δράσης για το αγριόγιδο των Βαλκανίων(7).
(1)Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7).
(2)Πλαίσιο δράσεων προτεραιότητας για το δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα για την περίοδο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021‐2027, https://ypen.gov.gr/wp-content/uploads/2021/04/PAF-EL_FINAL.pdf
(3)https://webgate.ec.europa.eu/life/publicWebsite/index.cfm?fuseaction=search.dspPage&n_proj_id=6520
(4)Αριθμ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/68093/2153. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Αγριόγιδο των Βαλκανίων (Rupicapra rupicapra balcanica).
(5)https://ec.europa.eu/regional_policy/el/funding/cohesion-fund/
(6)«Εφαρμογή Σχεδίων Δράσης για τύπους οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων ειδών ορνιθοπανίδας, σε συνέργεια με αντίστοιχες δράσεις του LIFE Integrated Project 4 Natura».
(7)https://www.espa.gr/Lists/Proclamations/Attachments/5175/4801_20210305.pdf