Δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια μπορούν να διατεθούν άμεσα για τη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή αποστολή για τις 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις από τα 27 κράτη-μέλη έως το 2030. Η Επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις Ελίζα Φερέιρα, απαντώντας σε ερώτηση της ευρωβουλευτή του ΕΛΚ Μαρίας Σπυράκη, παρουσίασε μια σειρά από χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει στη διάθεση της η Θεσσαλονίκη, προκειμένου να αναπτύξει ένα ευρύ πλέγμα ψηφιακών και πράσινων πολιτικών. Η Επίτροπος ενθάρρυνε μάλιστα τις αρμόδιες υπηρεσίες να εντάξουν τη Θεσσαλονίκη σε προτάσεις στο πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», η συνολική χρηματοδότηση του οποίου στην αποστολή «Πόλεις» ανέρχεται σε 360 εκατ.ευρώ.
« Η Θεσσαλονίκη έχει επιλεγεί στο πλαίσιο της αποστολής «Πόλεις» και μπορεί να υποβάλει αίτηση χρηματοδότησης από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για να συμμετάσχει σε μεγάλης κλίμακας δράσεις καινοτομίας, πιλοτικά έργα και επιδείξεις» διευκρίνισε η Επίτροπος Φερέιρα, επισημαίνοντας ότι υπάρχει η δυνατότητα και συμπληρωματικής χρηματοδότησης από άλλα προγράμματα της ΕΕ και από τα διαρθρωτικά ταμεία.
Η ευρωβουλευτής του ΕΛΚ κατέθεσε ερώτηση παραθέτοντας στοιχεία από την έρευνα «Fit for the Future Cities: Πώς η τεχνολογία μπορεί να επιταχύνει τη βιώσιμη αλλαγή», η οποία πραγματοποιήθηκε σε 10 ευρωπαϊκές χώρες για την ψηφιοποίηση των πόλεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η έρευνα διαπιστώνει πως χρειάζονται επείγοντα μέτρα προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία ο φιλόδοξος σχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030, στις οποίες συγκαταλέγεται και η Θεσσαλονίκη. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, μόλις 10% των πόλεων ανήκει στην κατηγορία «Front-Runner», 25% κατατάσσεται ως «Pathfinder» και ένα άλλο 25% αντιστοιχεί σε πόλεις που έχουν αντιληφθεί τα οφέλη της ψηφιοποίησης τους και την εντάσσουν πλέον στις πολιτικές τους προτεραιότητες.
«Η Θεσσαλονίκη ως σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη μπορεί να επενδύσει σε σύγχρονες ψηφιακές και πράσινες πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, την κυκλική οικονομία, τη διαχείριση των απορριμμάτων, τις μεταφορές και το δημόσιο χώρο, αξιοποιώντας την τεχνολογία», δήλωσε η κ. Σπυράκη, σημειώνοντας πως «η συστηματική ενασχόληση του δημάρχου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Ζέρβα, ώστε η Θεσσαλονίκη να συγκαταλέγεται στις 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030, αποδίδει καρπούς και η πόλη μας έχει πλέον σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία στη διάθεση της».
Η Επίτροπος Ελίζα Φερέιρα στην απάντηση της προς την ευρωβουλευτή τόνισε ακόμη πως υπάρχει δυνατότητα χρηματοδότησης για σχετικές δράσεις και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Σημείωσε μάλιστα, πως το «Το Περιφερειακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας θα χρηματοδοτήσει πράσινες υποδομές σε τοπικό επίπεδο και υποδομές αστικών μεταφορών. Οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης θα λάβουν 165 εκατ. ευρώ από το περιφερειακό πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την Ελλάδα έχει δεσμεύσει 13 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση του προγράμματος «Έξυπνες πόλεις» στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στη Θεσσαλονίκη· ο δε δήμος πραγματοποιεί ήδη εργασίες για την ανακαίνιση βασικών αστικών οδών, τον έξυπνο πολεοδομικό σχεδιασμό και την ασφάλεια των μεταφορών. Η Ελλάδα ανακοίνωσε επίσης ότι θα διαθέσει πρόσθετα κονδύλια στις ελληνικές πόλεις που συμμετέχουν στην αποστολή «Πόλεις»» κατέληξε η Επίτροπος.
Η ερώτηση της ευρωβουλευτή Μαρίας Σπυράκη και η απάντηση της Επιτρόπου Ελίζα Φερέιρα έχουν ως εξής:
Θέμα: Προοπτικές εξέλιξης της Θεσσαλονίκης σε έξυπνη πόλη
Σύμφωνα με την έρευνα «Fit for the Future Cities: Πώς η τεχνολογία μπορεί να επιταχύνει τη βιώσιμη αλλαγή», η οποία πραγματοποιήθηκε σε 10 ευρωπαϊκές χώρες για την ψηφιοποίηση των πόλεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, χρειάζονται επείγοντα μέτρα προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία ο φιλόδοξος σχεδιασμός της Επιτροπής για 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, μόλις 10% των πόλεων ανήκει στην κατηγορία «Front-Runner», 25% κατατάσσεται ως «Pathfinder» και ένα άλλο 25% αντιστοιχεί σε πόλεις που έχουν αντιληφθεί τα οφέλη της ψηφιοποίησής τους και την εντάσσουν πλέον στις πολιτικές τους προτεραιότητες.
Ενόψει τούτων, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Έχει υπόψη της τα πορίσματα της συγκεκριμένης έρευνας και σε ποιες ενέργειες πρόκειται να προβεί για την επίτευξη του στόχου της για δημιουργία 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων έως το 2030;
2. Ποιο είναι το ύψος της διαθέσιμης ευρωπαϊκής χρηματοδότησης που μπορεί να αξιοποιήσει η Θεσσαλονίκη για την αποτελεσματικότερη εξέλιξή της σε έξυπνη πόλη και ποια χρηματοδοτικά εργαλεία μπορεί να συνδυαστούν προς αυτή την κατεύθυνση;
Απάντηση της κ. Ferreira, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (16.1.2023)
1. Η Επιτροπή στηρίζει την ευρωπαϊκή αποστολή για κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις στόχος της οποίας είναι 100 πόλεις και από τα 27 κράτη μέλη να μπορέσουν να καταστούν κλιματικά ουδέτερες έως το 2030. Η αποστολή «Πόλεις» θα λάβει χρηματοδότηση ύψους 360 εκατ. EUR από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2023, ώστε να ξεκινήσουν οι πορείες καινοτομίας προς την κλιματική ουδετερότητα.
2. Η Θεσσαλονίκη έχει επιλεγεί στο πλαίσιο της αποστολής «Πόλεις» και μπορεί να υποβάλει αίτηση χρηματοδότησης από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για να συμμετάσχει σε μεγάλης κλίμακας δράσεις καινοτομίας, πιλοτικά έργα και επιδείξεις. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα να συμπληρωθεί η χρηματοδότηση του εν λόγω προγράμματος μέσω της ανάπτυξης κοινών πρωτοβουλιών και συνεργειών με άλλα προγράμματα της ΕΕ, καθώς και με τα διαρθρωτικά ταμεία. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης διέθεσε χρηματοδότηση για τις έξυπνες πόλεις στο πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού 2021-2027. Το πρόγραμμα για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή θα χρηματοδοτήσει επίσης δράσεις στους τομείς της κυκλικής οικονομίας, της διαχείρισης αποβλήτων, των αστικών πράσινων υποδομών και των βιώσιμων αστικών μεταφορών. Το Περιφερειακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας θα χρηματοδοτήσει πράσινες υποδομές σε τοπικό επίπεδο και υποδομές αστικών μεταφορών. Οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη στη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης θα λάβουν 165 εκατ. EUR από το περιφερειακό πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την Ελλάδα έχει δεσμεύσει 13 εκατ. EUR για την υλοποίηση του προγράμματος «Έξυπνες πόλεις» στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στη Θεσσαλονίκη· ο δε δήμος πραγματοποιεί ήδη εργασίες για την ανακαίνιση βασικών αστικών οδών, τον έξυπνο πολεοδομικό σχεδιασμό και την ασφάλεια των μεταφορών. Η Ελλάδα ανακοίνωσε επίσης ότι θα διαθέσει πρόσθετα κονδύλια στις ελληνικές πόλεις που συμμετέχουν στην αποστολή «Πόλεις».