Το στοίχημα για να μην πούμε το νερό ... νεράκι

Η επιστήμη τα λέει όλα: Για κάθε 1 βαθμό Κελσίου που ανεβαίνει η θερμοκρασία στον πλανήτη, η συσσώρευση του νερού στην ατμόσφαιρα αυξάνεται κατά 7%. Έτσι πολύ απλά σε λίγα χρόνια δεν θα έχουμε νερό εκεί που το χρειαζόμαστε, αλλά το νερό συχνά και απροειδοποίητα θα μας πνίγει με τις καταιγίδες, όλες τις εποχές του χρόνου.

Η διαχείριση του νερού είναι μια από τις κομβικές προτεραιότητες  του Κλιματικού Νόμου της ΕΕ. Το νερό κατασπαταλιέται διεθνώς όπως παρουσιάζει και το διάγραμμα του οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. Το 21% του φρέσκου νερού χάνεται, το 19% του νερού που χρησιμοποιείται στα λιπάσματα επίσης χάνεται, το 18% του νερού  που διατίθεται στην καλλιεργήσιμη γη επίσης χάνεται, ενώ χαμένο πάει και το 21% του όγκου του νερού στις χωματερές.

Οι πολίτες ανησυχούν για την ποιότητα και την ποσότητα του νερού στις πόλεις και αυτή η αγωνία  εξελίχθηκε σε αίτημα περισσότερων από 1,8 εκατομμυρίων Ευρωπαίων, οι οποίοι υπέγραψαν την πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών υπό τον τίτλο «Right2Water», ζητώντας τη βελτίωση της πρόσβασης όλων των  πολιτών στην ΕΕ σε ασφαλές πόσιμο νερό. Με βάση αυτό το αίτημα η Κομισιόν προχώρησε στη σύνταξη οδηγίας την οποία υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από ένα χρόνο. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία για το νερό «τα κράτη μέλη θα εξασφαλίζουν στο εξής τη δωρεάν παροχή νερού στα δημόσια κτίρια και θα ενθαρρύνουν εστιατόρια, κυλικεία και υπηρεσίες εστίασης να παρέχουν στους πελάτες τους νερό είτε δωρεάν, είτε χρεώνοντας ένα χαμηλό τίμημα εξυπηρέτησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, επίσης, να φροντίσουν να βελτιωθεί η πρόσβαση ευάλωτων και μειονοτικών ομάδων, όπως οι πρόσφυγες, οι νομαδικές κοινότητες, οι άστεγοι και οι Ρομά, σε υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό».

Στην ποιότητα του νερού δεν μπορούν να γίνουν εκπτώσεις. Ο εντατικός έλεγχος για τον μόλυβδο, που κυρίως προέρχεται από τις σωληνώσεις, για τους ενδοκρινικούς διαταράκτες, για τα μικροπλαστικά, για όλα αυτά που υποβαθμίζουν την ποιότητα και αυξάνουν τον κίνδυνο για την υγεία, δεν είναι απλώς απαραίτητος. Μετά την ψήφιση της οδηγίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι, πλέον, νομικά εναρμονισμένος με υψηλές προδιαγραφές σε όλη την Ευρώπη. Άλλωστε η επιστήμη προειδοποιεί: το «Environmental Research» ανακοίνωσε ότι ανιχνεύονται μικροπλαστικά στα μήλα και τα καρότα και η «Nature Sustainability» αποκαλύπτει ότι τα μικροπλαστικά βρίσκονται ακόμη και στα σιτηρά, πάνω από το έδαφος.

Έχοντας πάντα ως γνώμονα ότι κανένα ευρωπαϊκό νομοθέτημα  δεν έχει σημασία αν δεν εφαρμοστεί τοπικά, προτείνω ορισμένα εύκολα και συγχρόνως αποτελεσματικά μέτρα που μπορούν να βελτιώσουν τη σχέση των συμπολιτών μας στη Θεσσαλονίκη και την Κεντρική Μακεδονία με τη διαχείριση του νερού:

Πρώτον, η ανθεκτικότητα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και μεταφοράς αποτελεί βασικό πυλώνα της βιώσιμης διαχείρισης του νερού. Η  μείωση των απωλειών κατά τη μεταφορά είναι το κλειδί. Η  διοίκηση της ΕΥΑΘ  έχει ήδη προχωρήσει σε μια σειρά προγράμματα με εμφανή απόδοση που κατάφεραν μείωση των απωλειών πάνω από 30% και αυτό είναι ένα σημαντικό επίτευγμα. Η εγκατάσταση συστήματος παρατήρησης, καταγραφής, και άμεσης επιδιόρθωσης των βλαβών στο δίκτυο μεταφοράς περιλαμβάνεται στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ και θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Το MRV (Monitor, Reporting and Verification) νερού  σε σύνδεση με τις τεχνικές υπηρεσίες θα έδινε μέγιστο αποτέλεσμα. Σε αυτή την κατεύθυνση η συνένωση των δυνάμεων των δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης στη μορφή μιας μονάδας άμεσης επέμβασης θα μπορούσε επίσης να συμβάλει πολύ θετικά.

Δεύτερον, δραστική αύξηση των χώρων πρασίνου με μικρά και μεγάλα πάρκα. Τα πάρκα τσέπης που εφάρμοσε ο Δήμος Αθηναίων έγιναν παράδειγμα καλής πρακτικής διεθνώς. Οι πιο πράσινες πόλεις μεταξύ των άλλων θετικών για τους κατοίκους τους συνεισφέρουν στο βιώσιμο κύκλο του νερού απορροφώντας και επαναφέροντας  στη φύση τις αναγκαίες ποσότητες φρέσκου νερού που χρειαζόμαστε.

Τρίτον, εγκατάσταση κρουνών πόσιμου νερού στην πόλη και ειδικά στα σημεία που συχνάζουν νέοι άνθρωποι. Με αυτή την απλή παρέμβαση θα μειωθεί η κατανάλωση πλαστικών μπουκαλιών. Η μελέτη επιπτώσεων της Κομισιόν δείχνει ότι «η μείωση  της κατανάλωσης εμφιαλωμένου νερού θα μπορούσε να βοηθήσει τα νοικοκυριά της ΕΕ στην εξοικονόμηση περισσότερων από 600 εκατ. ευρώ ετησίως».

Τέταρτον, εκπαίδευση των νέων ανθρώπων ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο για τη διαχείριση του νερού ως πολύτιμου αγαθού. Τα εργαστήρια δεξιοτήτων που έχει εισάγει στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση το υπουργείο Παιδείας υποστηρίζουν αυτή την κατεύθυνση. Χρειάζεται ωστόσο η διαχείριση του νερού να γίνει μέρος της καθημερινότητας των μαθητών ξεκινώντας από την πρώτη μέρα.

Η επιστήμη δίνει πλέον τις κατευθύνσεις για τη βιώσιμη διαχείριση του νερού σε κάθε χρήση. Από τις αγροτικές καλλιέργειες ακριβείας μέχρι την καθημερινότητα του πόσιμου νερού που σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις είναι, δυστυχώς, μόνο  εμφιαλωμένο. Η δράση για να μην πούμε το νερό …νεράκι οφείλει να είναι συλλογική και να ξεκινήσει …χθες.