Η μακρόχρονη έκθεση στη ρύπανση του αέρα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για αυτοάνοσες
παθήσεις, ιδίως ρευματοειδή αρθρίτιδα και φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, σύμφωνα με μία νέα
επιστημονική έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «RMD Open». Σε αυτήν αναλύθηκαν
στοιχεία για 81.363 ανθρώπους(το 92% γυναίκες) με μέση ηλικία 65 ετών, εκ των οποίων οι 9.723
(ποσοστό 12%) είχαν διαγνωστεί με κάποια αυτοάνοση πάθηση μεταξύ 2016 και 2020. Ειδικότερα,
κάθε αύξηση των σωματιδίων(ΡΜ10) κατά 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα (μg/m3)
βρέθηκε να αυξάνει κατά 7% τον κίνδυνο για αυτοάνοση πάθηση.*
Δεδομένου ότι σήμερα η τρέχουσα ποιότητα του αέρα του Ευόσμου χαρακτηρίζεται ως Ασθενής με
συγκέντρωση ΡΜ10 69 μg/m3** ερωτάται η Επιτροπή:
1 Τι στοιχεία έχει στη διάθεσή της ειδικά για τη συγκέντρωση των μικροσωματιδίων ΡΜ10 στα
κράτη μέλη και ειδικά στην Ελλάδα;
2 Ποια είναι τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά κονδύλια για τη χρηματοδότηση δράσεων για την
αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σε ποιό βαθμό έχουν απορροφηθεί από την
Ελλάδα;
*https://www.in.gr/2022/03/16/health/ereyna-ayksimenos-o-kindynos-aytoanoson-pathiseon-logo-
makroxronis-ekthesis-sti-rypansi-tou-aera/
**https://www.accuweather.com/el/gr/evosmo/1274399/air-quality-index/1274399
Απάντηση του κ. Sinkevičius εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (10.6.2022)
Η ΕΕ έχει θεσπίσει αυστηρές απαιτήσεις όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων και την ανταλλαγή πληροφοριών για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα[1].
Όλα τα κράτη μέλη υποβάλλουν ετήσια έκθεση σχετικά με την επίτευξη των στόχων και των προτύπων της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα που ορίζονται στη νομοθεσία για τον ατμοσφαιρικό αέρα[2]. Στην εν λόγω έκθεση περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, και έκθεση σχετικά με τις υπερβάσεις των προτύπων για τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10). Επιπλέον, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι οι επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τις συγκεντρώσεις των διαφόρων ατμοσφαιρικών ρύπων στον αέρα (συμπεριλαμβανομένων των PM10) τίθενται συστηματικά στη διάθεση του κοινού καθώς και άλλων οργανισμών. Οι εν λόγω πληροφορίες είναι επίσης διαθέσιμες στον ευρωπαϊκό δείκτη ποιότητας του αέρα[3]. Η Επιτροπή ανησυχεί για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα και έχει παραπέμψει τη χώρα στο Δικαστήριο της ΕΕ για συνεχείς υπερβάσεις των οριακών τιμών για τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10) και για την αποτυχία των αρχών να εξασφαλίσουν ότι οι περίοδοι υπέρβασης είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομες[4].
Η ΕΕ στηρίζει την πολιτική για καθαρό αέρα με το μέσο Next Generation EU[5] και με ευρύ φάσμα χρηματοδοτικών προγραμμάτων που εντάσσονται στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο[6]. Το 45,5 %[7] του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας προβλέπει δαπάνες που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένων μέτρων που αποσκοπούν στην άμεση μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης[8], τα οποία συμπληρώνονται από μέτρα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση, τις βιώσιμες και πολυτροπικές μεταφορές και άλλες επενδύσεις που συμβάλλουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης[9].
Επιπλέον, η πολιτική συνοχής στηρίζει τη χρηματοδότηση ειδικών εργαλείων για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα. Για τον σκοπό αυτό, η χρηματοδότηση μελετών και η παροχή εξοπλισμού υψηλού επιπέδου αποτελούν βασικές δράσεις που υποστηρίζονται από τα διαρθρωτικά ταμεία, στο πλαίσιο των οποίων έχουν προγραμματιστεί περίπου 7 εκατ. EUR για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα στην Ελλάδα για το 2021.
[1] Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 12ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τον καθορισμό κανόνων για τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2004/107/ΕΚ και 2008/50/ΕΚ όσον αφορά την αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών και την υποβολή εκθέσεων για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2011) 9068] (ΕΕ L 335 της 17.12.2011, σ. 86). Οδηγία 2004/107/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2004, σχετικά με το αρσενικό, το κάδμιο, τον υδράργυρο, το νικέλιο και τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες στον ατμοσφαιρικό αέρα (ΕΕ L 23 της 26.1.2005, σ. 3). Οδηγία 2008/50/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 2008, για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη (ΕΕ L 152 της 11.6.2008, σ. 1).
[2] https://ec.europa.eu/environment/air/quality/standards.htm.
[3] https://www.eea.europa.eu/themes/air/air-quality-index.
[4] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/ip_20_2151.
[5] https://ec.europa.eu/info/strategy/recovery-plan-europe_el.
[6] https://ec.europa.eu/info/strategy/eu-budget/long-term-eu-budget/2021-2027/documents_el.
[7] Το 37,5 % του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας προβλέπει δαπάνες που σχετίζονται με το κλίμα, ύψους 11,43 δισ. EUR, ενώ υπάρχουν και πρόσθετες περιβαλλοντικές δαπάνες ύψους 2,44 δισ. EUR. Επομένως, το συνολικό κονδύλιο για την πράσινη μετάβαση ανέρχεται σε 13,87 δισ. EUR, ποσό που αντιπροσωπεύει το 45,5 % του συνολικού προϋπολογισμού του σχεδίου της Ελλάδας.
[8] «Έξυπνες περιβαλλοντικές και πολιτιστικές υποδομές» (αναγνωριστικό μέτρου: 16960).
[9] https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/recovery-coronavirus/recovery-and-resilience-facility/greeces-recovery-and-resilience-plan_en.