Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, περίπου 275 εκατομμύρια παγκοσμίως κινδυνεύουν από την επισιτιστική κρίση, ενώ 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών έχουν αποκλειστεί στην Ουκρανία. Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν σημαντικές ελλείψεις και πολύ υψηλότερες τιμές στα τρόφιμα, στην ενέργεια και στα λιπάσματα. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, τον Μάιο 2022 οι τιμές των τροφίμων παγκοσμίως ήταν σχεδόν 30% υψηλότερες από ότι πριν ένα έτος. Οι διογκούμενες τιμές επηρεάζουν την ικανότητα των ανθρώπων να αγοράζουν τρόφιμα και ασκούν περαιτέρω πίεση στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, μεταξύ άλλων και στην ΕΕ*.
Προς αντιμετώπιση του προβλήματος η Επιτροπή προανήγγειλε την προώθηση ενός ανοικτού και προβλέψιμου εμπορικού περιβάλλοντος για τα γεωργικά προϊόντα, την ενίσχυση της βοήθειας έκτακτης ανάγκης για τους ευάλωτους πληθυσμούς με κινητοποίηση χρηματοδοτικής στήριξης και αναβάθμιση της βιώσιμης παραγωγικής ικανότητας**.
Δεδομένου ότι η δημοσιονομική κατάσταση των οικονομιών είναι ήδη επιβαρυμένη από την πανδημική κρίση,ενώ με τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών, τα ευάλωτα ευρωπαϊκά νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος κινδυνεύουν περισσότερο από επισιτιστική ανασφάλεια,
ερωτάται η Επιτροπή:
1. Ποιες ενέργειες στο πλαίσιο άμβλυνσης της επισιτιστικής απειλής σχεδιάζονται ειδικά για τα ευάλωτα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και τη διασφάλιση του επαρκούς γεωργικού εφοδιασμού;
2. Υπάρχουν ευρωπαϊκά προγράμματα που μπορούν να αξιοποιηθούν από τους αγρότες, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το αυξημένο κόστος εισροών, και ποιο το ύψος των διαθέσιμων κονδυλίων ειδικά για την Ελλάδα;
*https://www.consilium.europa.eu/el/policies/food-security-and-affordability/
**https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52022DC0133
Απάντηση του κ. Wojciechowski εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 3.8.2022
Λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική αύξηση των τιμών στις αγορές βασικών προϊόντων και τις προκλήσεις για το ισοζύγιο εφοδιασμού ορισμένων προϊόντων, η Επιτροπή εξέδωσε τον Μάρτιο του 2022 ανακοίνωση σχετικά με την επισιτιστική ασφάλεια[1]. Η διαθεσιμότητα τροφίμων στην ΕΕ δεν απειλείται αυτή καθεαυτή, αν και η αύξηση του κόστους των τροφίμων δημιουργεί προβλήματα, ιδίως για τους πολίτες με χαμηλότερο εισόδημα. Για να βοηθήσουν τους πλέον ευάλωτους καταναλωτές, τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) και να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα. Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης, τον Μάιο του 2022, σχέδιο δράσης για τις λωρίδες αλληλεγγύης ΕΕ-Ουκρανίας ώστε να διευκολυνθούν οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία και οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές της με την ΕΕ[2].
Για τη στήριξη των γεωργών της ΕΕ που πλήττονται περισσότερο ιδίως από το υψηλότερο κόστος εισροών, η Επιτροπή ενέκρινε δέσμη μέτρων στήριξης ύψους 500 εκατ. EUR· Τα κράτη μέλη μπορούν να παρέχουν συμπληρωματικές ενισχύσεις έως και 200 % χρησιμοποιώντας εθνικούς πόρους. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έλαβε πρόσθετη στήριξη ύψους 26 298 105 EUR για έκτακτη ενίσχυση προσαρμογής στους παραγωγούς του γεωργικού τομέα[3]. Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης, τον Μάρτιο του 2022, προσωρινό πλαίσιο κρίσης[4] για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης, βάσει του οποίου ενέκρινε, την 1η Ιουνίου 2022, ελληνικό καθεστώς ύψους 50 εκατ. EUR για τη στήριξη των κτηνοτρόφων που πλήττονται από την αύξηση του κόστους των εισροών[5]. Στις 29 Ιουνίου 2022 εκδόθηκε ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/1033[6] που επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν έως και το 5 % του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) για το 2021 και το 2022 για έκτακτη προσωρινή στήριξη με σκοπό την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι ελληνικές αρχές δήλωσαν ότι θα εφαρμόσουν αυτό το μέτρο.
- [1] COM(2022) 133 final.
- [2] COM(2022) 217 final.
- [3] Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2022/467 της Επιτροπής της 23ης Μαρτίου 2022
- [4] C/2022/1890, ΕΕ C 131I ΤΗΣ 24.3.2022 .
- [5] https://ec.europa.eu/competition/state_aid/cases1/202224/SA_102633_60EF2981-0000-C06C-8698-0CC89A8A6F4D_35_1.pdf
- [6] Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1033 της 29ης Ιουνίου 2022, ΕΕ L 173 της 30.6.2022.